قواعد: اسم التفضیل و اسم المکان
اعلموا
اسم تفضیل مفهوم برتری دارد و بر وزن «أَفْعَل» است.
اسم تفضيل معادل «صفت برتر» و «صفت برترین» در زبان فارسی است؛ مثال
كبير بزرگ :أَكْبَر بزرگتر/بزرگترین - حَسَن خوب: أَحْسَن خوب تر/خوب ترین
**اسم التفضیل در حالت برتری (با مِنْ):**
آسيا أكبر من أوروبا.
آسیا بزرگ تر از اروپاست.
جَبَلُ دَماوند أعلى مِن جَبَلِ دِنا.
کوه دماوند بلندتر از کوه دناست.
**اسم التفضیل در حالت برترین (به صورت مضاف):**
آسيا أَكْبَرُ قاراتِ الْعَالَمِ.
آسیا بزرگترین قاره های جهان است.
سورَةُ الْبَقَرَةِ أَكْبَرُ سورَةٍ فِي الْقُرآنِ.
سوره بقره بزرگترین سوره در قرآن است.
**نکات دیگر اسم التفضیل:**
* مؤنث اسم تفضیل بر وزن **«فُعْلَى»** می‌آید؛ مثال: **الْكُبْرَى** (بزرگتر/بزرگترین)، **الصُّغْرَى** (کوچکتر/کوچکترین).
* در مقایسه بین دو مؤنث معمولاً بر همان وزن **«أَفْعَل»** می‌آید؛ مثال: فاطمةُ **أَكبَرُ** مِنْ زينب.
* جمع اسم تفضیل غالباً بر وزن **«أفاعل»** است؛ مثال: أَراذل، أفاضل.
* دو کلمه **«خَيْر»** و **«شَرّ»** علاوه بر معنی «خوبی» و «بدی»، می‌توانند به معنای اسم تفضیل نیز بیایند (بهتر، بدتر).
**اسم المکان:**
اسم مکان بر مکان دلالت دارد و بیشتر بر وزن **مَفْعَل** و گاهی بر وزن **مَفْعِل** و **مَفْعَلَة** است؛ مثال:
مَلْعَب ورزشگاه - مَطْعَم رستوران - مَصْنَع کارخانه - مَطْبَخ آشپزخانه - مَوْقِف ایستگاه - مَنْزِل خانه - مَكتَبَة کتابخانه - مَطْبَعَة: چاپخانه
جمع اسم مکان بر وزن **«مَفاعِل»** است؛ مانند مدارس، مَلاعِب، مطاعم و منازل.
پاسخ و معنی قواعد (اسم التفضیل و اسم المکان) درس اول عربی یازدهم
این بخش به توضیح دو نوع از مشتقات مهم در زبان عربی، یعنی **اسم تفضیل** (صفت برتر/برترین) و **اسم مکان** می‌پردازد.
## اسم تفضیل (اسم برتر و برترین) 🥇
**اسم تفضیل** برای بیان برتری یک چیز بر چیز دیگر یا برتری آن بر همهٔ هم‌نوعانش به کار می‌رود و معمولاً بر وزن **أَفْعَل** است.
### ۱. ساختار و معنا:
| حالت | وزن اصلی | مثال عربی | ترجمه فارسی |
| :---: | :---: | :---: | :---: |
| **مذکر** | **أَفْعَل** | **أَكْبَر** (بزرگتر/بزرگترین) | صفت برتر/برترین |
| **مؤنث** | **فُعْلَى** | **الكُبْرى** (بزرگتر/بزرگترین) | صفت برتر/برترین |
### ۲. کاربردهای اسم تفضیل:
* **برتری (صفت برتر):** زمانی که بخواهیم برتری یک چیز را بر **یک چیز دیگر** نشان دهیم، از حرف جر **مِنْ** استفاده می‌کنیم.
* **مثال:** آسيا **أَكبَرُ مِن** أوروبا. (آسیا **بزرگتر از** اروپاست.)
* **برترین (صفت برترین):** زمانی که اسم تفضیل **مضاف** واقع شود، معنی **برترین** می‌دهد.
* **مثال:** سورَةُ الْبَقَرَةِ **أَكْبَرُ سورةٍ** فِي الْقُرآنِ. (سورهٔ بقره **بزرگترین سوره** در قرآن است.)
### ۳. استثنائات:
* کلمات **خَيْر** و **شَرّ** نیز می‌توانند به معنای اسم تفضیل (بهتر/بدتر) استفاده شوند. در این حالت معمولاً با **مِنْ** یا به صورت **مضاف** می‌آیند.
---
## اسم مکان (محل انجام عمل) 📍
**اسم مکان** کلمه‌ای است که بر **محل** انجام یک کار دلالت می‌کند و از فعل مشتق می‌شود.
* **اوزان اصلی:** رایج‌ترین وزن‌ها **مَفْعَل** و گاهی **مَفْعِل** و **مَفْعَلَة** هستند.
* **مثال:** مَلْعَب (محل بازی: ورزشگاه)، مَطْعَم (محل غذا خوردن: رستوران)، مَكْتَبَة (محل کتاب: کتابخانه).
* **جمع اسم مکان:** جمع این اسامی غالباً بر وزن **مَفاعِل** است.
* **مثال:** مدارس، مَلاعِب، مطاعم، منازل.
